Nasiona roślin strączkowych od epoki kamiennej stanowiły główny pokarm człowieka. Odkrycia archeologiczne jak również zapiski na na ich temat wskazują na wiekową historię. I tak bób był znany i uprawiany już w Troi i na Krecie. W Egipcie był to pokarm prostego ludu i roślina służąca do obrzędów składana w ofierze bogom oraz zmarłym.
W Grecji bób miał nawet swojego bożka – Kyamites. Natomiast w Europie Środkowej był jednym z podstawowych pokarmów aż do XVII wieku. Również soczewica, znana i ceniona jest od ponad czterech tysięcy lat, a w starożytnym Egipcie, Grecji oraz u Rzymian stanowiła jedno z głównych źródeł codziennego pożywienia ubogich. Na uwagę również zasługuje cieciorka pochodząca z zachodniej Azji, znana już w VI wieku. p.n.e., a w Europie, Mezopotamii oraz starożytnym Rzymie stała się podstawową rośliną uprawną. Przez wieki nasiona roślin strączkowych były pokarmem biedoty, źródłem niezbędnego białka. W miarę bogacenia się społeczeństwa ich udział w codziennej diecie malał i był zastępowany pokarmami mięsnymi, a obecnie wysoko przetworzonymi produktami.
W ostatnich latach zaczęto dostrzegać jak istotne znaczenie zdrowotne dla człowieka ma spożycie roślin strączkowych. Dietetycy podkreślają konieczność ujmowania ich w diecie, szczególnie ze względu na zawartość błonnika pokarmowego i białka. Suche nasiona soi zawierają do 40% białka, a fasoli, bobu, grochu i soczewicy około 20% oraz do 60% kwasu linolenowego, około 20% kwasu linolowego i jednonienasyconego oleinowego ponad 50% węglowodanów, w większości skrobi i około 3% cukrów prostych. Nasiona roślin strączkowych są bogactwem witamin i mikroelementów.
Cenne właściwości poszczególnych warzyw strączkowych:
Soczewica – jest jednym z najbogatszych źródeł lekkostrawnego białka roślinnego, witaminy C, PP i z grupy B, beta karotenu. Zawiera wapń i fosfor niezbędny do budowy kości kości. Żelazo i kwas foliowy sprzyja tworzeniu czerwonych krwinek i podnosi poziom hemoglobiny przez co wzmacnia układ krwionośny. Kiełki soczewicy stanowią bogactwo aminokwasów.. Ma korzystny wpływ na śledzionę, trzustkę i żołądek, wzmacnia również aktywność nerek i nadnerczy. Obniża poziom cholesterolu, zapobiega nagłym wzrostom cukru we krwi.
Soja – zajmuje jedno z czołowych miejsc na liście najzdrowszych roślin strączkowych jest bogatym źródłem łatwo przyswajalnego białka (45%), zawierającego wszystkie niezbędne do życia aminokwasy, ponadto zawiera potas, wapń, siarkę, fosfor, magnez, cynk oraz witaminy : B, C, E, K, PP, izoflawony oraz koenzym Q. Zawarte substancje mają wpływ na obniżenie stężenia cholesterolu we krwi zwłaszcza jego frakcji LDL, stwarzającej szczególne zagrożenie dla naczyń. krwionośnych. Spożywanie produktów sojowych chroni układ krążenia przed rozwojem miażdżycy oraz łagodzi jej skutki. Obniża ryzyko zawału serca i udaru mózgu. Hamuje rozwój osteoporozy, zapobiega kamicy żółciowej. Zawarte w soi izoflawony mają działanie przeciwnowotworowe, łagodzą skutki klimakterium. Zwiększa odporność organizmu.
Ciecierzyca – zawiera 25% białka o korzystnym składzie aminokwasów, dlatego może zastępować mięso jest bogatym źródłem tłuszczów wielonienasyconych, węglowodanów, minerałów (fosfor, potas, magnez, wapń, cynk), żelazo i witamin (z grupy B, A, C, E i K). Ze względu na dużą zawartość błonnika i niewielką kaloryczność jest polecana osobom na dietach i diabetykom. Liście ciecierzycy mają właściwości ściągające i wstrzymujące, stąd znajdują zastosowanie jako okłady na zwichnięte kończyny. Napar pomaga przy problemach trawiennych i niestrawnościach. Potrawy z jej dodatkiem obniżają poziom cholesterolu we krwi, wzmacniają odporność, a także korzystnie wpływają na stan skóry, włosów i paznokci.
Fasola – zawiera 22% białka. Ma go więcej niż mięso. Jest bogatym źródłem witamin z grupy B, a szczególnie witaminy B1, czyli tiaminy, która działa przeciwdepresyjnie, poprawia pamięć i zdolność logicznego myślenia.
Zawiera potas, wapń i fosfor, niektóre gatunki zawierają żelazo (haricot), kwas foliowy (mung, pinto, z czarnym oczkiem), selen (z czarnym oczkiem) oraz cynk (fasola czerwona, nerkowa i czarna). Nie zawiera sodu. Ponadto lekkostrawną skrobię oraz substancje hamujące rozrost tkanek nowotworowych Rozpuszczalny błonnik, wpływa na obniżenie poziomu cholesterolu. Ze względu na wzdęcia i gazy niewskazana jest dla kobiet w ciąży i karmiących piersią, małych dzieci, osób starszych i cierpiących na zaparcia.
Poszczególne gatunki fasoli różnią się wielkością, barwą i składem. Różnią się składem pierwiastków mineralnych i wartością energetyczną. Świeżo łuskane ziarna są mało kaloryczne i zawierają witaminę A i C.
Fasola Jaś – ma silne właściwości alkalizujące, neutralizuje nadmiar kwasów w organizmie, działa korzystnie na wątrobę i płuca,oraz skórę.
Czarna fasola – ma korzystny wpływ na nerki i funkcje rozrodcze, ma zastosowanie w leczeniu bólów krzyża i kolan oraz w zapaleniu krtani.
Fasola mung – jest najbardziej wartościowym gatunkiem fasoli. Usuwa toksyny z organizmu, korzystnie wpływa na wątrobę i woreczek żółciowy. Stosowana jest w leczeniu nadciśnienia, owrzodzeń żołądkowo-jelitowych, zatruć pokarmowych, zapalenia spojówek, czyraków i udarów słonecznych, obrzęków kończyn dolnych.
Fasola adzuki – wzmacnia funkcje nerek i nadnerczy, usuwa wodę z organizmu, odtruwa organizm. Wypijając pół szklanki wywaru przed posiłkiem można uzyskać środek leczniczy na dolegliwości nerkowe, zewnętrznie stosowana przy śwince i czyrakach (zmielone ziarna wymieszane z wodę).
Groszek zielony – wzmacnia śledzionę, trzustkę i żołądek. Zawiera witaminę E oraz beta-karoten. Stosowany jest przy zaparciach.
Fasolka szparagowa – zalecana jest przy cukrzycy i dolegliwościach częstego oddawania moczu.