Wraz z końcem lata przychodzi nam pożegnać świeże, młode warzywa. Nie uraczymy już fasolki szparagowej, bobu, młodej marchewki czy pomidorów. Nie oznacza to jednak, że jesteśmy skazani na mrożonki. Jesień przynosi nam bowiem nowe, ciekawe warzywa, kuszące bogactwem smaków i kolorów. Zawierają mnóstwo witamin i nadają się nie tylko do jedzenia na surowo, ale też do przetwarzania. Na jakie warzywa sezonowe warto zwrócić uwagę jesienną porą?
1. Warzywa dyniowate (dynia, cukinia, patisony i kabaczki) – są lekkostrawne i niskokaloryczne. Stanowią bardzo bogate źródło witaminy C oraz witamin z grupy B, w tym kwasu foliowego – szczególnie istotnego w diecie ciężarnych kobiet. Kwas foliowy zapewnia prawidłowy rozwój układu nerwowego płodu. Dynia obfituje w potas, wapń, żelazo i pektyny. Odkwasza organizm i pobudza system odpornościowy do działania. Jadalne nasiona dyni zawierają ponadto cynk, selen, mangan, witaminę E oraz lecytynę. Dostarczają dużych ilości wielonienasyconych kwasów tłuszczowych i fitosteroli. Składniki te zapobiegają odkładaniu się cholesterolu w naczyniach krwionośnych, dzięki czemu przeciwdziałają miażdżycy.
Cukinia jest bogata w karoten, potas i wapń oraz witaminy: C, B1, B2, PP. Podobnie jak dynia, odkwasza organizm i usprawnia proces trawienia.
Patison jest warzywem nieco zapomnianym w Polsce. Warto jednak po niego sięgnąć, ma bowiem bardzo delikatny smak, a ponadto zawiera duże ilości składników mineralnych (głównie potasu) oraz witaminy C.
Kabaczek z kolei nie ma zbyt wielkich wartości odżywczych, niemniej doceniany jest za oryginalny smak. Poprawia perystaltykę jelit i odkwasza organizm.
Ze względu na niską kaloryczność warzywa dyniowate są szczególnie polecane osobom cierpiącym na nadwagę i nadciśnienie. Można z nich przyrządzać zupy, placki, surówki i sałatki. Cukinia jest świetnym dodatkiem do gulaszu czy leczo, patisony są idealne do nadziewania farszem, z dyni natomiast przygotujemy pyszne puree. Kabaczek sprawdzi się w zupach i deserach.
2. Buraki – mają mnóstwo witaminy C oraz witamin z grupy B (B1, B2, B3, B4, B5, B6, B12). Pomagają walczyć z wirusami, poprawiają pamięć i koncentrację. Dzięki wysokiej zawartości potasu i magnezu obniżają ciśnienie krwi oraz regulują pracę nerek. Buraki obfitują w antocyjany, które hamują działanie wolnych rodników, odpowiedzialnych za przedwczesne starzenie się organizmu oraz rozwój komórek nowotworowych. Ponadto są źródłem tak ważnego dla zdrowia matki i płodu kwasu foliowego. Bogactwo żelaza wspomaga leczenie anemii i niedokrwistości.
Z buraków przyrządzimy zupy, sałatki, nalewki, a także sok.
3. Warzywa kapustne (kapusta, kalafior, brokuł, brukselka, kalarepa, rzepa, jarmuż) – zawierają szereg witamin: A, C, E, witaminy z grupy B oraz składniki mineralne: karoten, potas, wapń. Podobnie jak w burakach, znajdziemy w nich sporo antocyjanów eliminujących wolne rodniki. Takie samo działanie wykazują: zawarta w kapuście włoskiej i brukselce luteina oraz obecny w brokułach sulforafan.
Warzywa kapustne są ciekawym dodatkiem do sałatek, zapiekanek i zup. Można je spożywać podpieczone lub grillowane.
4. Papryka – obfituje w beta-karoten, potas, wapń, a także witaminy: C, A i E, będące podstawowymi przeciwutleniaczami. Zwalczając wolne rodniki, opóźniają procesy starzenia organizmu, a także wspomagają profilaktykę przeciwnowotworową. Papryka obniża ciśnienie tętnicze oraz wspiera organizm w walce z chorobami układu krążenia. Dzięki zawartości substancji fitoaktywnych działa przeciwzapalnie i przeciwbakteryjnie, a ponadto poprawia pracę układu immunologicznego. Ostre odmiany papryki zawierają kapsaicynę – substancję wykorzystywaną w leczeniu nerwobólów.
Paprykę można stosować jako dodatek do sałatek, zup lub zapiekanek. Doskonale smakuje też faszerowana różnego rodzaju kaszami oraz innymi warzywami.