Czym zastąpić produkty zawierające gluten?

Coraz bardziej rozpowszechniona dieta bezglutenowa, jest w rzeczywistości dietą leczniczą, stosowaną w przypadku leczenia bądź profilaktyki celiakii (genetycznej glutenozależnej choroby otrzewnej) lub alergii pokarmowej na gluten. Jej stosowanie polega na całkowitym wyeliminowaniu z pożywienia produktów zawierających gluten. W naturalnej postaci gluten występuje w najbardziej popularnych zbożach, to jest: w pszenicy, życie, pszenżycie, jęczmieniu i orkiszu – może także występować w zanieczyszczonym w trakcie obróbki owsie. Tak zwany gluten ukryty występuje natomiast w produktach przetworzonych, zawierających powyższe zboża lub ich pochodne.

Wobec tego, stosując dietę bezglutenową należy zwracać uwagę na skład produktów przetworzonych, a zwłaszcza na obecność między innymi białka pochodzenia roślinnego, skrobi warzywnej, białka zbożowego oraz skrobi spożywczej. Co zatem oznacza eliminacja glutenu z diety?

Osoby chorujące na celiakię (dieta trwa przez całe życie) lub uczulone na gluten powinny zrezygnować ze spożywania następujących produktów:

• mąka pszenna, mąka żytnia,
• pieczywo pszenne, żytnie, mieszane i inne zawierające gluten,
• zwykłe makarony z mąki zawierającej gluten,
• kasza manna, kasza jęczmienna (mazurska, perłowa i pęczak),
• otręby pszenne, płatki owsiane,
• ciastka i inne słodycze zawierające w swoim składzie pszenicę,
• wędliny zawierające gluten (np. pasztetowa, kaszanka), konserwy mięsne i rybne,
• produkty garmażeryjne, panierowane w bułce tartej zawierającej gluten,
• kawa zbożowa, kakao owsiane,
• napoje gazowane, piwo pszenne,
• mieszanki przypraw i pozostałe produkty zawierające gluten.

Alternatywą dla tych produktów są tak zwane produkty bezglutenowe, a więc:

• ryż, płatki ryżowe, makaron ryżowy, pieczywo ryżowe,
• mąka razowa, chleb razowy,
• pieczywo bezglutenowe,
• kukurydza, mąka kukurydziana, popcorn,
• ziemniaki, mąka ziemniaczana,
• kasza gryczana i kasza jaglana,
• makarony z mąki bezglutenowej,
• soja, tapioka (produkt skrobiowy uzyskiwany z manioku), sorgo, proso, amarantus, komosa ryżowa, oczyszczony owies,
• orzechy, soczewica, ciecierzyca, sezam, siemię lniane,
• wszystkie owoce i warzywa,
• ryby, mięso królicze i indycze oraz wędliny niezawierające w swoim składzie glutenu,
• mleko i bezglutenowe przetwory mleczne,
• jaja,
• oleje i tłuszcze (najlepiej tłoczone na zimno),
• cukier, miód, słodycze niezawierające glutenu,
• kawa naturalna, kakao naturalne, niezanieczyszczona herbata,
• pozostałe produkty bezglutenowe.

Z uwagi na powszechną obecność pszenicy lub jej pochodnych w wielu produktach, początki stosowania diety bezglutenowej mogą okazać się dość kłopotliwe. Pomóc w tym na pewno może unikanie produktów wysoce przetworzonych, uważne studiowanie list składników, znajdujących się na ich opakowaniach (produkty niezawierające glutenu powinny być oznaczone słownie, jako „produkty bezglutenowe”), a przede wszystkim samodzielne przygotowywanie posiłków sięgając po żywność bezglutenową. Co prawda, zastąpienie poszczególnych składników pożywienia może wydać się wręcz niemożliwym, jednak – z myślą o naszym zdrowiu – warto poszukać przepisów uwzględniających produkty bezglutenowe i upiec na przykład rewelacyjny chleb gryczany.