Psychologia

Osobowość zależna, dawniej zwana asteniczną, zalicza się do zaburzeń osobowości typu C – obawowo-lękowych. Jak sama nazwa wskazuje, osobowość ta cechuje się nadmierną zależnością od innych – od kontaktu z nimi oraz od ich decyzji.

Lateralizacja, inaczej stronność, to przewaga czynnościowa jednej strony ciała nad drugą. Jest za nią odpowiedzialna przeciwległa półkula mózgu, czyli u osoby praworęcznej dominuje półkula lewa, a u osoby leworęcznej – prawa.

Ciemna triada (inaczej zwana czarną lub mroczną) to trzy zestawy niepożądanych cech osobowości – narcyzm, makiawelizm i psychopatia. Niekiedy dodaje się jeszcze sadyzm i wtedy można mówić o ciemnej tetradzie.

Lęk jest emocją towarzyszącą każdemu człowiekowi. Choć przykry, jest niezbędny, żebyśmy mogli ustrzec się przed zagrożeniami – podejmować działania, które mogą nas przed nimi uchronić, a także unikać tych działań, które wiążą się z nadmiernym ryzykiem.

Według Bussa i Plomina temperament to zespół zdeterminowanych genetycznie cech osobowości, które ujawniają się już na najwcześniejszym etapie życia. Struktura temperamentu jest określana przez trzy główne cechy: emocjonalność, aktywność i towarzyskość. Początkowo zaliczano tu także impulsywność, lecz okazało się, że nie jest to cecha jednorodna i trudno określić, w jakim stopniu jest dziedziczna.

Teoria przywiązania została stworzona przez Johna Bowlby’ego. Przywiązanie kształtuje się już w najwcześniejszym dzieciństwie i kształtuje rozwój w ciągu dalszego życia. Można powiedzieć, że jakość relacji osoby jako małego dziecka z najbliższym opiekunem jest swego rodzaju wzorcem, na podstawie którego tworzy ona więzi w wieku dorosłym.

Zaburzenia odżywiania są niestety coraz bardziej rozpowszechnione. Jednym z nich jest bulimia nervosa (żarłoczność psychiczna), polegająca na niekontrolowanych napadach objadania się. Nieraz wartość kaloryczna pokarmu spożytego w ciągu jednego napadu przekracza kilkudniową normę. Charakterystyczne jest przy tym ogromne poczucie winy i lęk przed przytyciem. Osoby cierpiące na bulimię starają się więc kontrolować wagę poprzez podejmowanie działań kompensacyjnych. Najpowszechniejszym jest prowokowanie wymiotów, ale zdarza się też…

Teoria umiejscowienia poczucia kontroli (Locus of Control, w skrócie LOC) została stworzona przez Juliana Rottera. Stwierdził on, że ludzie różnie interpretują przyczyny życiowych zdarzeń i starał się dociec, z czego to wynika. Na przykład w sytuacji przegranej w konkursie jedna osoba pomyśli: „Nie wyszło mi, to trudno, nie dość się przygotowałem, następnym razem się postaram i zrobię to lepiej”. Inna z kolei będzie myśleć: „No…